Türkiye ekonomisi yılın ilk çeyreğinde, teşviklerin desteğiyle iç talep ve ihracat öncülüğünde yüzde 5 büyüdü. İlk üç ayda ihracat yüzde 10.6, tüketim ise yüzde 5.1 oranında artış gösterdi.
Türkiye ekonomisi geçen yıl ekonomide yaşanan yavaşlama sonrası hükümetin sağladığı istihdam ve vergi teşviklerinin desteğiyle iç talep öncülüğünde yüzde 5 büyüdü. Beklentilerin üzerindeki büyümede iç talepteki canlanmanın yanısıra tekrar artıya geçen güçlü ihracat etkili oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) zincirlenmiş hacim endeksi olarak, 2017’nin birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 5 arttı.
641.5 milyar TL
Üretim yöntemiyle gayrisafi yurtiçi hasıla tahmini, 2017 yılının birinci çeyreğinde cari fiyatlarla yüzde 14.3 artarak 641 milyar 584 milyon TL oldu.
Gayrisafi yurtiçi hasılayı oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2017 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; tarım sektörü toplam katma değeri yüzde 3.2, sanayi sektörü yüzde 5.3, inşaat sektörü yüzde 3.7 arttı. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri yüzde 5.2 arttı.
Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2017 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 4.7 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 1.4 arttı.
İhracat gaza bastı
Mal ve hizmet ihracatı, 2017’nin birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 10.6, ithalatı ise yüzde 0.8 arttı.
İşgücü ödemeleri, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 11.6 artarken, net işletme artığı/karma gelir yüzde 20.2 arttı. İşgücü ödemelerinin gayrisafi katma değer içerisindeki payı yüzde 39.7 oldu
İşgücü ödemelerinin cari gayrisafi katma değer içerisindeki payı geçen yılın aynı döneminde yüzde 41 iken 2017 ilk çeyrekte yüzde 39.7 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 39.5’ten yüzde 41.3’e yükseldi. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4.7 artarken, bir önceki çeyreğe göre yüzde 1.4 arttı.
Kamu harcaması yüzde 9.4 arttı
Hanehalklarının nihai tüketim harcamaları, 2017 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 5.1 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 9.4, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 2.2 arttı.
‘Şapka çıkarılır’
Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli, “Türkiye ekonomisinin ilk çeyrekte ortaya koyduğu yüzde 5’lik büyüme performansına sadece şapka çıkarılır” dedi.
Türkiye ekonomisinin güçlü dinamikleri, şoklara karşı dayanma gücü, olumsuzluklara çok kısa sürede adapte olabilme özelliğinin farkı ortaya çıkardığına işaret eden Canikli, finansal yapının sağlamlığının ağır şoklarla test edildiğini, Merkez Bankası’nın da rasyonel ve büyümeyi dikkate alan bağımsız politikalar uyguladığını belirterek, şunları kaydetti:
“Hükümetimiz aktif, kararlı ve cesur adımlar attı. Reform gündemimiz hiç boş kalmadı. Ekonominin ihtiyaç duyduğu kararlar gecikmeden alındı.
Ekonomide yeni atılım dönemi başlamıştır. Türkiye’nin bu dönemdeki hikayesi büyüme, istihdam, adalet, güvenlik, özgürlük ve gelir dağılımı üzerine olacaktır.”
‘Daha da hızlı büyüyeceğiz’
Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, “Büyümedeki bu yükseliş kısmen aldığımız tedbirlerle, kısmen dış konjonktürle ilişkili. En önemli husus şu, tekrar piyasada güven var. Reformlarla bunu pekiştireceğiz. Türkiye tekrar yüzde 5 ve üzeri büyüme patikasına oturacak. İlk çeyrek büyümesi ve ikinci çeyreğe ilişkin göstergeler, büyümenin bizim hedefimizin üstünde kalabileceğine işaret ediyor” dedi.
Şimşek yüzde 5’lik büyümenin 2.8 puanı yurtiçi talep, 2.2 puanının net ihracattan geldiğine dikkat çekerek, verilerin ‘dengeli’ bir büyümeye işaret ettiği söyledi. Şimşek büyümenin ikinci çeyrekte daha da güçleneceğini belirtti.
Şimşek, Bireysel emeklilik Sistemi’ne otomatik katılımla giren 5.6 milyon kişiden yüzde 52’sinin ayrıldığını belirterek, “Bireysel emeklilikte yeterince başarılı olduğumuzu söyleyemem, cayma oranı yüksek, sistemi gözden geçireceğiz” dedi.
Şimşek, NTV’de, “Gıda fiyatlarına müdahale edeceğiz. Kıdem tazminatı süregelen modeli doğru bulmuyorum” dedi.
‘İhracatın net katkısı % 2.18’
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, “Ülkemiz 2017’nin birinci çeyreği itibarıyla resmi olarak verisi açıklanmış Avrupa Birliği üyelerinin 23’ünden daha hızlı büyümeyi başarmıştır” dedi.
Zeybekci, “İhracat destekleri ve ustalaşmış ihracatçılarımızın emeklerinin karşılığını almaya başladık. Net ihracatın büyümeye katkısı 2.18 puan oldu. Pozitif seyrin devamı, turizmin toparlanmasıyla ihracatın büyümeye katkısı 2017’de pozitif gerçekleşecektir” diye konuştu.
‘Teşvik, destekle talep canlandı’
Maliye Bakanı Naci Ağbal, “Büyüme verisi, uygulamaya koyduğumuz geçici vergi indirimleri, prim ötelemesi, KGF, yatırım teşvikleri ve istihdam destekleri gibi mali teşviklerin ne kadar yerinde olduğunu bir kez daha göstermiştir. Bu teşvikler yatırım, üretim, ihracat ve istihdam artışını desteklemiş, iç talebi ivmelendirmiştir” dedi. Ağbal, “Tüketim harcamaları, yaptığımız vergi indirimleri ile önümüzdeki çeyreklerde de büyümeyi destekleyecektir” dedi.
‘4.4’lük hedefin üstüne çıkılacak’
Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan, “Türkiye ekonomisinin 2017 için ortaya koyduğumuz yüzde 4.4’lük büyüme hedefini gerçekleştirmesini, hatta bu rakamın üzerine çıkmasını; böylece Türkiye ekonomisi için düşük büyüme tahmini yapmayı adet haline getirmiş uluslararası kuruluşları da bir kez daha açık ara yanıltmasını bekliyoruz. Yüksek büyüme performansı uluslararası kuruluşlara güneşin balçıkla sıvanamayacağını göstermiştir” dedi.
‘Hızlı büyümede ilk 5 içindeyiz’
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü, “Üretimi artırmak ve ekonomiyi canlandırmak üzere atılan adımların etkilerini ikinci çeyrekte daha net görmeye başlayacağız. Türkiye ilk çeyrekte gerek AB gerekse OECD ortalamasından çok daha iyi bir performans göstermiştir. Belli bir büyüklüğün üzerindeki ekonomiler kıyaslandığında Türkiye en hızlı büyüyen ilk beş ekonomi arasına girmiştir” diye konuştu.
Yarısı ihracattan
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, yılın ilk çeyrek büyüme rakamının yarısına katkının ihracattan geldiğini belirterek, “İhracatımızın güçlü bir şekilde artış göstermesi büyümeye önemli oranda katkı sağladı” dedi. Büyükekşi, “Yüzde 5’lik büyüme oranı 2014’ten beri yakaladığımız en yüksek ilk çeyrek rakamı oldu. Atılım yılı ilan ettiğimiz 2017’de ülkemiz hem büyümede, hem de ihracatta önemli atılımlar gerçekleştiriyor” diye konuştu.
‘Yüzde 5 iyi bir başlangıç oldu’
TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Erol Bilecik, “Yüzde 5 önemli bir büyüme çizgisinin başlangıcı. Büyümenin ağırlıkta lokomotif olduğu nokta hükümet harcamaları ve tüketim. Diliyorum bunu yıl sonuna kadar uzun vadeli politikalarla çok sağlıklı bir şekilde destekleyebiliriz” dedi.
‘Önemli bir motivasyon’
MÜSİAD Genel Başkanı Abdurrahman Kaan, “İlk çeyrek verisi, yıl sonu büyüme hedefi olan yüzde 4.4’e ulaşabilmek ve aşabilmek için önemli bir motivasyon oldu. 2017’de göstereceğimiz performansla gelişmekte olan ülkelerden pozitif olarak ayrışacağımızı tahmin ediyoruz” dedi.
‘Büyümenin motoru sanayi’
İstanbul Sanayi Odası Başkanı Erdal Bahçıvan, sanayinin teşvik ve desteklerin hakkını vererek ilk çeyrek büyümesinin motoru olduğunu belirtti. Bahçıvan, teşviklerin başta büyümenin dinamosu olan sanayi sektörü olmak üzere tüm sektörlerde istenen canlanmayı yarattığını kaydetti.
‘AB’nin önemini ortaya çıkardı’
TÜGİAD Başkanı Ali Yücelen, büyüme verisini sevindirici olarak nitelendirerek “İhracat büyümeye pozitif katkı sağladı. İhracattaki artışa AB ülkelerindeki toparlanmanın katkısı büyük. Bu da AB’nin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor” diye konuştu.
İş dünyası memnun
Ahmet Nazif Zorlu / Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı
“Baktığımızda büyüme sanayiden geldi. O zaman sanayinin değerini çok iyi anlayıp bizim yatırımlarımıza devam etmemiz lazım. Türkiye sanayi ile büyümek mecburiyetindedir.”
Tuncay Özilhan / Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı
“Önemli bir büyüme. Böyle sıkıntılı bir ortamın arkasından hükümetin almış olduğu tedbirlerle ve teşviklerle ekonomi canlanma dönemine girdi ve onun neticesinde de bu yüzde 5’lik büyümeyi gördük.”
Ali Kibar / Kibar Holding Yönetim Kurulu Başkanı
“Özellikle sektöre verilen bir takım finansal iyileşmelerin yanısıra ihracata yönelik bazı siparişlerin daha etkin hale gelmesi piyasalardaki iyileşmeyi beraberinde getirdi.”
