Kamu Özel Sektör İş Birliği Araştırma Merkezi’nden yapılan açıklamaya göre, Dünya Bankası’nın Altyapı Projelerinde Özel Sektör Katılımı 2022 Yıllık Raporu yayımlandı.
Rapora göre, düşük ve orta gelirli ülkelerdeki KÖİ modeli altyapı projelerinde yatırım taahhütleri geçen yıl 2021’e kıyasla yüzde 23 arttı. Proje sayısı 263’e ulaşırken, değeri ise 91,7 milyar Amerikan doları oldu. 2017-2021’de gerçekleşen yatırım tutarı ortalamasının yüzde 4 fazlası olan bu rakam, trendin giderek artan yönde olacağını gösterdi.
Raporda, dünya genelindeki yatırım taahhütleri bölgesel olarak şöyle sıralandı:
“Doğu Asya ve Pasifik’te geçmiş 5 yılın ortalamasını yüzde 17 geçerek 43,4 milyar dolar, Avrupa ve Orta Asya’da 33,3 milyar dolar, Latin Amerika ve Karayipler’de geçmiş 5 yıllık ortalamada yüzde 16 artış göstererek 24,3 milyar dolar, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da 2021 yılındaki yatırım tutarında yüzde 214 artış göstererek 2 milyar dolar, Güney Asya’da 10 yılın en yüksek yatırım taahhüt tutarı olan 13,9 milyar dolar, Sahra Altı’da geçmiş 5 yılın ortalamasında yüzde 15 artış göstererek 4,9 milyar dolara ulaştı.
Ulaştırma, 85 proje 62,1 milyar dolar ile toplam yatırım taahhütlerinin yüzde 68’ini oluşturarak diğer sektörlere hakim oldu. Kara yollarına yapılan yatırımlar pandemi sonrasında artarak devam etti. Enerji sektörü, 136 proje ve 25,9 milyar dolar tutarındaki taahhüt ile toplam yatırımların yüzde 28’ini oluşturarak yükselişe devam etti. Giderek çevresel olarak sürdürülebilir seçeneklere odaklanan projelerin yüzde 85’i yenilenebilir enerji kaynakları üzerine gerçekleşti. 2022’de 120 projenin 113’ü yenilenebilir enerji üzerine odaklanırken, sadece 8 proje geleneksel enerji yöntemlerini izledi. 2022 yılında kaydedilen 263 projeden 114’ünün (yüzde 44) çoğunluk hisseleri yabancı kuruluşlar tarafından finanse edildi. Yabancı finansman enerji sektörüne odaklandı ve 136 projenin 85’i (yüzde 63) bu sektörde yer aldı. Yatırım hacmi açısından projelerin yüzde 34’ü (30 milyar dolar) yabancı kuruluşlar tarafından finanse edildi.”
“Enerji, çevre, su ve yerel yönetimlerdeki projeler ulaştırma altyapı projeleri ile yarışacak gibi gözüküyor”
Açıklamada görüşlerine yer verilen Kamu Özel Sektör İş Birliği Araştırma Merkezi Başkanı Dr. Eyüp Vural Aydın, raporun, salgın sonrası altyapı ihtiyacına bağlı olarak artan yatırımların ve özel sektörün bu yatırımlardaki varlığının artışını ortaya koyduğunu belirterek, “Avrupa ve Orta Asya coğrafyası, geçen yıl başlayan Rusya-Ukrayna krizi ile yatırım konusunda durgun bir yıl geçirmiş olmasına rağmen global düzeyde özel sektör ve kamu iş birliği trendinin artarak devam ettiğini görüyoruz.” ifadesini kullandı.
Bu trendin, başta kalkınma hedefi olan ülkelerde görülmeye devam edeceğini vurgulayan Aydın, geleneksel olarak ulaştırma altyapı projelerinin her zaman öncü sektör olduğuna işaret etti.
Aydın, rapora ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:
“Küresel iklim değişikliği ile birlikte çok kısa bir zaman içinde enerji, çevre, su ve yerel yönetimlerdeki projeler ulaştırma altyapı projeleri ile yarışacak gibi gözüküyor. Orta Asya’nın görece daha küçük ekonomisi olan Tacikistan’da 2022 yılında gerçekleşen elektrikli araç şarj istasyonu KÖİ projesi, bunun net ve güzel bir göstergesi oldu. Görünen o ki yakın gelecekte ülkemizde de enerji, çevre, atık yönetimi ve özellikle bilişim sektöründe olmak üzere yeni KÖİ projelerini daha sık göreceğiz.”
Aydın, geçen yıl dünya genelinde gerçekleşen 91,7 milyar dolarlık toplam yatırımın yüzde 50’ye yakınının uluslararası finans kaynaklarınca finanse edildiği gerçeğinden hareketle global finansmanın söz konusu soft altyapı yatırımlara yöneleceğini tahmin etmenin de çok güç olmayacağını belirtti.
Kaynak : BRTK
