Vakıflar İdaresi Genel Müdürü İbrahim Benter, Kapalı Maraş’ın Lala Mustafa Paşa Vakfı, Abdullah Paşa Vakfı ve Hacı Bilal Ağa Vakfı’na ait olduğunu ancak, İngiliz Sömürge dönemi ve Kıbrıs Cumhuriyeti döneminde şahıslara tapulandığını, bugün 4 bin 638 dönümlük Kapalı Maraş’ta sadece 1 dönüm Vakıf arazisi kaldığını söyledi.
Kıbrıs Vakıflar İdaresi ile Girne Amerikan Üniversitesi (GAÜ) Siyasal Bilimler Fakültesi “Maraş’ta Vakıf Malları” konulu panel düzenledi.
GAÜ’den yapılan açıklamaya göre, GAÜ Millenium Kongre Merkezi’nde moderatörlüğünü, GAÜ akademisyeni ve emekli Büyükelçi Hasibe Şahoğlu’nun yaptığı panele, Vakıflar İdaresi Genel Müdürü Prof. Dr. İbrahim Benter, eski Yüksek Mahkeme Başkanı Taner Erginel, araştırmacı Dr. Nazif Öztürk ve akademisyen Prof. Dr. Derviş Deniz konuşmacı olarak katıldı.
Panelde, Maraş’taki Vakıf mallarının tarihsel, hukuki ve siyasi boyutuyla irdelendi.
TOROS
Etkinliğin açılış konuşmasını yapan, GAÜ Siyasal Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Aykut Toros, Vakıflara verilen önem ve özenin demokrasinin en önemli göstergelerinden olduğunu belirterek, dünyanın, vakıflar konusunda Kıbrıs’tan öğrenecek çok şeyi olduğunu ifade etti.
BENTER
Vakıflar İdaresi Genel Müdürü Prof. Dr. İbrahim Benter, Vakıf mallarının, Vakıf malı olmaktan çıkarılmasının insani değerlere aykırı, etik olmayan bir durum olduğunu vurguladı.
İngiliz sömürge döneminde ve 1960-74 yılları arasında, adanın yüzde 90’ını oluşturan Vakıf mallarının, Vakıf malı olmaktan çıkarıldığını anımsatan Benter, süreç hakkında bilgi verdi.
Kapalı Maraş’ın Lala Mustafa Paşa Vakfı, Abdullah Paşa Vakfı ve Hacı Bilal Ağa Vakfı’na ait olduğunu ancak, İngiliz Sömürge dönemi ve Kıbrıs Cumhuriyeti döneminde şahıslara tapulandığını kaydeden Benter, bugün 4 bin 638 dönümlük kapalı Maraş’ta sadece 1 dönüm Vakıf arazisi kaldığını kaydetti.
ÖZTÜRK
Araştırmacı Prof. Dr. Nazif Öztürk, İngilizlerin Türklere ait Vakıf arazilerini kiralama yoluyla, Rumlar ve yabancıların üzerine çevirdiğini söyledi.
Vakıf arazilerini kira yoluyla kullanan Rumlara, daha sonra yapılan yasal düzenlemeyle tapu verildiğini, Ahkam-Ül Evkaf’a aykırı olan bu uygulamanın Kıbrıs Cumhuriyeti döneminde de devam ettiğini belirten Öztürk, vakıf mallarında kiracıyken mal sahibi olan Rumların daha sonra, AİHM’de dava açarak tazminat talep ettiğini vurguladı.
Annan dönemi ve sonraki müzakere sürecinde, vakıf malı olan Maraş’ın Rumlara bırakılmasını ve bazı siyasi partilerin “Maraş’ın KKTC yönetiminde, eski mal sahiplerine devredilmesi” şeklinde söylemlerini eleştiren Öztürk, Türk tarafının bu konuda daha bilinçli bir şekilde uluslararası alanda hak mücadelesi vermesi gerektiğini vurguladı.
ERGİNEL
Eski Yüksek Mahkeme Başkanı Taner Erginel ise Maraş’taki Vakıf mallarının hukuki boyutu hakkında bilgi vererek, Vakıf malları sorununun, adanın İngiltere’ye devriyle birlikte başladığını kaydetti.
Vakıf malları ve Kıbrıs sorununda mülkiyet konusunun, ancak global mal takası yöntemiyle barışçıl bir şekilde çözülebileceğini vurgulayan Erginel, bunun dışında, şahısları karşı karşıya getirecek farklı mahkeme süreçlerinin, adada yeni gerginliklere neden olarak, barış ortamını bozacağını ifade etti.
İngilizlerin, sömürge döneminde yaptığı yasal düzenlemeyle, Vakıf tapularını geçersiz sayarak, bu malları şahıslara çevirdiğini, bu mal sahiplerinin ise bugün, tazminat talebinde bulunduğunu bildiren Erginel, bu durumda mülkiyet konusunda, uluslararası mahkemelerin, eşitlik ilkesini uygulaması gerektiğine işaret etti.
Taner Erginel, 1985’te yapılan KKTC Anayasası ve referandumla, Rum mallarına devletin el koyduğunu ve devletin bu malları halka dağıttığını anımsatarak, İngiliz dönemindeki yasal düzenlemeyi tanıyan Rum kesimi ve uluslararası mahkemelerin, aynı prensiple hareket ederek, KKTC tapularını kabul etmesi gerektiğini söyledi.
DENİZ
Akademisyen Prof. Dr. Derviş Deniz ise, Kıbrıs Vakıflar İdaresi’nin, kayıp Vakıf mallarına sahip çıkması gerektiğini vurgulayarak, Ahkam-ül Evkaf kurallarının, 1960 Anayasası’nda net olarak belirtilmiş olan üstünlüğünün savunulması gerektiğine vurgu yaptı.
Deniz, Ahkâm-ül Evkaf kurallarına aykırı yasa ve maddelerin, geçersiz olması ya da iptal edilmesi için Anayasa Mahkemesi’ne müracaat edilmesi ve bu şekilde Ahkâm-ül Evkaf’ın üstünlüğünün sağlanması gerektiğini söyledi.
Yasal durumu netleştirmek için hukukçulardan ve akademisyenlerden oluşan bir çalışma grubu kurularak Vakıf malları konusundaki iddialara yasal zemin hazırlanması gerektiğine işaret eden Deniz, Cumhuriyet Meclisi’nde gerekli yasaların çıkartılması için çalışma yapılması ve bunun sonucunda da tüm Vakıf mallarının tekrar Vakıf malı olarak yeniden tapu kayıtlarının yapılması gerektiğini kaydetti.
