Osmanlı’nın son dönemlerinden bu yana dünyanın dört bir yanına barışı tesis etmek için giden ve oralarda şehit olan binlerce Türk askeri, 3 kıta, 34 ülkedeki 80 şehitlikte yatıyor.
Japonya’dan İngiltere’ye, Malta’dan Hindistan’a kadar çok geniş ve farklı coğrafyalarda 30 binden fazla şehit, 3 kıta, 34 ülkede yapılan yaklaşık 80 şehitlikte yatıyor.
Dünyanın neresinde olduğuna bakılmaksızın hızla onarılan şehitliklere resmi statü kazandırılması için büyük çaba harcanıyor. Şehitliklerin restorasyonları ise TİKA ve Milli Savunma Bakanlığı tarafından gerçekleştiriliyor.
Şehitliklerin çoğunda 1’inci Dünya Savaşı’nda 15 ayrı cephede savaşırken şehit düşen askerler yatıyor.
En çok şehitlik Azerbaycan’da
En çok Türk şehitliğinin yer aldığı Asya Kıtası’ndaki Azerbaycan’da 9 şehitlik bulunuyor. Afrika Kıtası’nda ise en yüksek şehitlik sayısı Mısır’da yer alıyor. Ülkede 2 şehitlik bulunuyor.
Avrupa’da ise 7 şehitliğin yer aldığı Ukrayna göze çarpıyor.
Kardeş ülkede Azerbaycan’daki Türk şehitliklerinin çoğunda Rus Kızılordu tarafından 1918’de işgal edilen Azerbaycan’a destek için giden askerler yatıyor. Gobustan Türk Şehitliği’nde dikili anıtın üzerinde yazılı olan ifade ise Türkiye’ye duyulan minneti gösteriyor: “Ayrılır mı gönül candan, Türkiye Azerbaycan’dan.”
Türk askeri Kıbrıs’ta 498 şehit verdi
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde ise toplamda 8 şehitlik var. Hiçbir vatan toprağı için Kıbrıs’ta verildiği kadar çok şehit verilmedi. Kıbrıs fethedilirken tam 55 bin asker şehit düştü. 1974’te ise Kıbrıs Türkü’nün imdadına bir kez daha Türk askeri yetişti. Rum mezalimine karşı Kıbrıs Türkü’nün yardımına koşan Türk askeri tam 498 şehit verdi.
Irak’ın hemen hemen her bölgesinde Türk şehitleri anıtı
Irak’ın her karış toprağında kuşkusuz Türk subay ve Türk askerlerinin de kanı var. Tarih boyunca Türkmen kentleri olarak anılan Kerkük, Musul ve Telafer adı her ne kadar Irak toprakları içinde yer alsa da birer Türk yurdudur. Irak’ın hemen hemen her bölgesinde Türk şehitleri anıtını görmek mümkün. Bu toprakların bugün Türkiye sınırları içinde bulunmaması bu gerçeği değiştirmiyor.
Kerkük kalesi içinde yer alan Danyal Peygamber Camii ve türbesinin bitişiğinde bulunan şehitlikteki 27 kabirden en az 20’si Türk subay ve askerlerine ait. Şehitliğin bakımından, yaklaşık bin 400 yıldır aynı aile sorumlu.
Hannover’de Türk şehitliği
Avrupa’da, Türk nüfusunun en yoğun olduğu Almanya’da ise Hannover kentinde bir Türk şehitliği bulunuyor. Viyana kuşatmasının ardından esir düşen Hasan ve Mehmet adındaki iki Osmanlı askeri, Almanya’nın Hannover şehrine getirildi. Burada 8 yıl yaşadıktan sonra hayatlarını kaybeden askerler, Hannover’deki askeri mezarlığa defnedildi.
Hannover’de yaşayan Türkler, şehitlerine sahip çıkıyor.
Japonya’da Ertuğrul Şehitliği
Türkiye’den binlerce kilometre uzakta bulunan Japonya’da ise anavatana en uzak şehitlik yer alıyor. 19 Eylül 1890’da Osmanlı Donanması’na ait Ertuğrul Firkateyni Japonya’dan döndüğü sırada yakalandığı tayfunda Oşima Adası kayalıklarına çarparak parçalandı. 2. Abdülhamit’in özel elçisi Osman Paşa ve 655 kişilik mürettebatı bulunan Firkateynden sadece 69 denizci kurtulabildi.
Şehitleri naaşı Oşima’da yer alan anıtın bulunduğu tepeye askeri törenle defnedildi. Bugünkü anıt, 3 Haziran 1937 tarihinde Büyükelçi Hüsrev Gerede zamanında yaptırıldı.
Japonların büyük önem verdiği Ertuğrul Şehitliği’nde her yıl anma töreni düzenleniyor.
Yurt dışındaki Türk şehitliklerinin bakım ve onarımı, başta Türkiye’nin askeri ataşelikleri ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı, TİKA tarafından gerçekleştiriliyor.
Kaynak: TRT Haber
