Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Aydın Meriç, Multiple Sklerozlu hastalarda elektroterapötik yaklaşımların önemi hakkında bilgilendirmelerde bulundu.
“Multiple Skleroz (MS) her bir hastayı farklı etkilediği için öngörülemeyen bir hastalık olarak kabul edilir. Bazıları sadece hafif semptomlara sahipken, diğerleri konuşma yeteneğini yada denge yürüyüş gibi yeteneklerini kaybedebilir” diyerek sözlerine başlayan Meriç, MS’i beyinde ve omurilikte, mesajları taşıyan sinir telleri etrafındaki koruyucu kılıfın (miyelin kılıfı) hastalığı olarak açıkladı ve şöyle devam etti; Merkezi sinir sistemi ile organların bilgi iletişimini sağlayan omuriliğin miyelin tabakası üzerindeki fiziksel tahribatın bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Kılıfın hasar gördüğü yerlerde sertleşmiş dokular (skleroz) yer almaktadır. Bu sertleşmiş alana da plak denir. Bu plaklar, sinir sistemi içinde pek çok yerde oluşabilir ve sinirler boyunca mesajların iletilmesini engelleyebilir.
MS hastalığının belirtilerine değinen Meriç, MS belirtilerinin, şiddet ve seyir yönünden hastadan hastaya çok büyük değişiklikler gösterebileceğini ve bazı hastalarda değişik hastalık tablolarının arka arkaya ortaya çıkabileceğini, daha sonra tam ya da kısmi iyileşme görülebileceğini ifade ederek, belirtilerin etkilenen sinir sistemi bölgesine göre farklı olabileceğini dile getirdi.
MS Hastalığınin Tedavisinde kullanılan fizyoterapi yaklaşımlarından elektroterapatik yaklaşımların etkinlikleri
Meriç açıklamasının devamında şu ifadelere yer verdi; MS’li hastalarda elektroterapötik yaklaşımların klinik kullanımı ve hastalar üzerinde hiçbir yan etkisinin olmaması nedeni ile TENS’i birinci basamak rehabilitasyon müdahalelerinden biri haline getirmektedir. Bununla birlikte, TENS’in kronik ağrı üzerinde veya özellikle nöropatik ağrı üzerindeki etkinliği ve yok etme mekanizması nettir.
MS’li hastalarda kullanılan Fonksiyonel Elektrik Stimülasyonu (FES) düşük ayak tedavisinde özellikle yürüyüşün salınım fazı sırasında yardımcı olmaktadır. FES MS’li kişilerde ayak düşmesini düzeltmek ve yürümeyi iyileştirmek için etkili bir tedavi yaklaşımı olduğunu gösteren birçok çalışma vardır. Aynı zamanda FES kullanımında MS’li kişilerin güvenlerinde artış ve fiziksel aktiviteye artması gibi olumlu faydalar bildirilmiştir. Yapılan sistematik derlemelerde ve meta analizlerde MS’li kişilerde FES’in yürüme hızı üzerinde klinik olarak anlamlı destek etkileri bulunmuştur.
MS’li hastalarda elektroterapötik yaklaşımların klinik kullanımını aşağıdaki gibi özetleyebiliriz.
Transkütanöz Elektriksel Sinir Stimülasyonu (TENS); Ağrı, Motor fonksiyon ve Neoplastisite (beynin adapte olma yeteneği)
Kesitli Elektromanyetik Alan Tedavisi (PEMF); Ağrı
Fonksiyonel Elektriksel Stimülasyon (FES); Egzersiz benzeri etki (fiziksel uygunluk), Yorgunluk, Ağrı, Kognitif etki
Non-invaziv beyin stimülasyonu (NIBS) ve Manyetik alan tedavisi; Yorgunluk
Nöromüsküler Elektrik Stimülasyonu (NMES); Motor fonksiyon, Yorgunluk, Motor etki Postural stabilite
Meriç son olarak, “Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, MS hastalarında en az ilaç tedavisi kadar önemlidir. Hastalarda oluşan semptomları etkin bir fizyoterapi ile önlenebileceği gibi ayrıca azaltılabilir ve birçok hastanın kendine güvenini arttırır. MS hastalığı günümüzde tedavisi ve kontrolü bu tür yaklaşımlarla kolay bir hastalık haline gelmiştir. MS’li hastalar tedavilerinde elektriksel ajanların kullanılmasına güvenmelidirler” dedi.
