https://www.kibrissigorta.com/Dün Hakim Zeka Bey’in ölümünün 41. yıldönümüydü.
Bıraktığı izler nedeniyle, 28 Mayıs 1984’te Hakim Mehmet Zeka Bey’in ölümsüzlük süreci başladı.
Her fırsatta yazar ve söylerim… Kıbrıslı Türklerin, evrensel değeri en yüksek insanı, Mehmet Zeka Bey’dir.
Hukuku, evrensel değerleriyle özümsemekle yetinmedi…Evrensel hukuka çok önemli katkılarda bulundu.
1961 yılından ölüm tarihine kadar Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Yargıcı olarak görev yaptı.
Sağlık nedenleriyle görevinden ayrılmak istedi, AİHM’de, evrensel hukuk dünyasının önde gelenleri izin vermedi.
***
1903 Bladanisyo (Balalan) doğumlu Mehmet Zeka Bey, Kıbrıs’ın Rum-Türk hukuk alanında yetiştirdiği en büyük hukuk adamıdır.
Küçük bir Karpaz köyünde yaşama merhaba dediği zaman ismi Mehmet olmuştu. Daha ilkokulda fark edilen başarısı Zeka adı Mehmet’e eklenmiş.
Hakim olduktan son nefesine kadar Hakim Zeka Bey olarak anılmıştır.
28 Mayıs 1984’te yaşama veda eden Zeka Bey, 1961’den ölene dek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yargıçlığı görevinde de bulundu.
Siyasi konumu bir yana, hukuk konularına ciddi yorum ve açılımlar getiren Tufan Erhürman, Türk Tarih Vakfı yayını Toplumsal Tarih Dergisi’ne 2005 Ağustosunda yazdığı, ‘Kıbrıs Türk Toplumu ve Modernleşme/ Hakim Zeka Bey’ başlıklı yazısında Zeka Bey’i, çağdaşlığını şu cümlelerle çok güzel anlatmıştı:
‘Kıbrıs Türk toplumunun modernleşme sürecinde, 1931 tarihli Milli Kongre, 1931-1948 arasındaki düşünsel hazırlık dönemi ve 1948 tarihli Türk İşleri Komisyonu Raporu önemli kilometre taşları olarak göze çarpar. Zeka Bey, her üç dönemde de bir hukukçu ve Kıbrıs Türk siyasal hayatındaki politik bir figür olarak önemli rol oynar. Zeka Bey, 1930 tarihinde yapılan seçimlerde Kavanin Meclisi üyesi olarak seçilmiş, 1931 tarihli Milli Kongre sonucunda seçilen Heyet-i Merkeziye üyeleri arasında yer almış, 1931 tarihinden sonra, özellikle Söz Gazetesi’nde yazdığı yazılarla modernleşmenin düşünsel temellerinin atılmasına önemli katkılarda bulunmuş ve daha da önemlisi, 1948 yılında kurulan Türk İşleri Komisyonu’nun başına geçerek Kıbrıs Türk toplumunun hukukunun modernleşmesinde en önemli katkıyı sağlamıştır.”
***
Zeka Bey, sıra dışı yetenekleri olan bir hukuk adamıydı.
Zeka Bey’in başarısı ya da O’nu ölümsüz yapan genetiğinde var olan adalet duygusu, adalet kültürüydü.
Kıbrıs’ın yargı tarihinde kararlarının doğruluğundan, adilliğinden hiçbir zaman kuşku duyulmayan yargıçlar sıralansa, Türk, Rum, Ermeni fark etmez ilk sırada rakipsiz Zeka Bey yer alır.
***
Siyasi sorumluluk hiç mi aklından geçmedi Zeka Bey’in?
Elbette geçti.
Ancak demokrasiyi Kıbrıs Türk insanına çok görenlerin etkin olduğu dönemde Zeka Bey’in önü kesildi.
O hareketle Zeka Bey kaybetti mi?
Bence Zeka Bey fazla bir şey kaybetmedi.
Kaybeden Kıbrıs Türk insanı oldu.
***
Zeka Bey, ölümünden sonra hak ettiği anımsanma değerini gördü mü?
Kıbrıs Türkünü yönetenlerden görmedi. Her fırsatta açıklama yarışına girenlerden kaçı, ölümünün 41. yıldönümünde Hakim Zeka Bey’i anımsadı.
Bu ilgisizliğin daha doğrusu saygısızlığın adını koymakta zorlanıyorum…
***
Özellikle 1974 sonrası pek çok köy ismi değiştirildi.
Zeka Bey’le özdeşleşen köyü Balalan’ın isminin Zeka Bey olarak değiştirilmesine kim karşı çıkar ki?
Bence kimse karşı çıkmaz… Seçim yasakları başlamadan Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ve Ünal Üstel’in Başbakanlığındaki hükümeti, bu konuda duyarlılığa davet ediyorum.
Hakim Zeka Bey, akıllardan geçen tüm güzel yaşatmaları fazlasıyla hak eder…
