Kıbrıs, coğrafi konumu nedeniyle tarih boyunca birçok medeniyetin gözdesi oldu ve bu zengin geçmiş, adanın kültürel yapısına yansıdı. Kıbrıslı Türkler, geleneksel el sanatlarıyla kimliklerini güçlendirmeye devam ediyor. Bu kültürel zenginliğin en önemli örneklerinden biri ise Lapta Hesap İşi…
Lapta Hesap İşi’nin Doğuşu ve Tarihçesi
Lapta’da 1942 yılında doğan ve bugün 83 yaşında olan Sıdıka Ruso, Lapta Hesap İşi’nin günümüzdeki en önemli ustalarından biri. Ruso, Fikriye Öğretmen sayesinde Lapta’da başlayan ve sayılarla işlenen motifler ile gelişen bu nakış geleneğini genç nesillere aktarıyor.
Lapta Hesap İşi, Kıbrıs Türk Girişimci Kadınlar Derneği (GİKAK) ve Lapta Kültür Sanat Derneği iş birliği ile KKTC’nin ilk tescilli el sanatı unvanına sahip.
Motifler ve Kültürel Önem
Ruso, Lapta Hesap İşi’nde kullanılan motiflerin çeşitliliğine dikkat çekiyor: kazlı, yıldızlı, canavarlı, kuğulu, altın yapraklı, bardaklı, muhabbet kuşlu, güvercinli, aslanlı ve kartallı motifler bunlardan sadece bazıları. Özellikle kartallı motif, Osmanlı döneminden kalan kültürel bir sembol olarak önem taşıyor.
Zor Günler ve Dayanışma
1960’lar ve 70’lerde yaşanan iki toplumlu çatışmalar ve ekonomik sıkıntılara rağmen Ruso, Lapta Hesap İşi’ni sürdürdü. Girne ve Lefkoşa’da kumaş ve iplik bulma çabaları, işbirlikleri ve satış hikayeleri, Nakışın sadece bir el sanatı değil aynı zamanda ekonomik bir destek aracı olduğunu gösteriyor.
İpek Kumaş ve DMC İplikleri
Ruso, Lapta Hesap İşi’nde kullanılan ipliklerin önemine vurgu yaparak, Fransız malı DMC iplikleri Adana’dan getirdiğini ve ipliklerin renklerinin doğru çıkmasını sağlamak için önceden test ettiğini belirtiyor.
Genç Nesillere Miras
Sıdıka Ruso, Lapta Hesap İşi’ni 10 yaşında öğrenmeye başladığını ve bugün hala gençlere bu sanatı öğretmeye devam ettiğini söylüyor. Ruso, gençleri kültürel miraslarına sahip çıkmaya davet ederek, “Kültürümüze sahip çıksınlar. Yüzyılların kültürüdür. Bugüne kadar ben getirdim.” ifadelerini kullanıyor.
Lapta Hesap İşi’nin Tescillenmesi
Ruso’nun öncülüğünde ve Dilek Hanif’in katkılarıyla Lapta Hesap İşi, KKTC’de ilk tescilli el sanatı olarak kayıt altına alındı.
Kaynak: TAK
